De WK-revanche van Kuiper

Wiel Verheesen

Actief in wielerjournalistiek vanaf 1959

Was werkzaam voor o.a. Limburgs Dagblad en GPD

Hennie Kuiper mocht niet meedoen. Hij was weliswaar in Montreal present voor het WK 1974, maar de bonzen van de KNWU vonden dat hij zijn plaats in de ploeg had verspeeld. Hoe dát kon? Kuiper was niet, zoals afgesproken, op zaterdag 17 augustus met de rest van de vaderlandse afvaardiging naar de andere kant van de Oceaan gevlogen. Hij had pas twee dagen later de tocht gemaakt. Dat was trouwens ook nog royaal op tijd, want de titelstrijd zou op 25 augustus gehouden worden. Het feit dat Kuiper op eigen gelegenheid naar Canada was gereisd omdat hij eerst nog een wedstrijd in Duitsland had gereden, waartoe Rokado, zijn sponsor uit de Bondsrepubliek hem verplicht had, werd voor kennisgeving aangenomen. Meer niet.

’Wij konden geen uitzondering maken voor hem,’ aldus de uitleg van de KNWU in de Canadese metropool. ’Dat zou niet fair zijn ten opzichte van andere profs die elders ook nog hadden kunnen rijden. Bovendien, wij waren om budgettaire reden verplicht in groepsverband al op zaterdag met een vastgesteld aantal renners en begeleiders te vliegen. Mede daarom was Jos Schipper alsnog opgetrommeld als vervanger toen duidelijk werd dat Kuiper niet met de groep zou meegaan.

’Inderdaad, de Tukker – bezig aan zijn tweede seizoen bij de profs nadat hij in ’72 de olympische wegrit in München had gewonnen – was door zijn sponsor Rokado onder druk gezet. ’Je rijdt in Dortmund, of je krijgt voor de resterende maanden van het jaar geen salaris,’ werd er aan toegevoegd. Kuiper deed wat zijn werkgever eiste. Hij startte in de Union-Preis, een semiklassieker op een geaccidenteerd parcours van zo’n 25 kilometer net buiten Dortmund. Sterker, hij wón die race over 151 kilometer met bijna tweeëneenhalve minuut voorsprong op de Belgen Bruyère en Huysmans en nog iets meer op Fedor den Hertog, Patrick Sercu, Freddy Maertens en Eddy Merckx, die in Montreal ….. zijn derde wereldtitel veroverde.

Eenmaal in Canada gearriveerd voelde Kuiper overigens dat hij ook binnen de ploeg niet direct op steun kon rekenen bij zijn verzoek alsnog in het tiental gekozenen opgenomen te worden. En Jos Schipper werkte ook al niet mee, waarvoor Kuiper ondanks alles begrip toonde. De houding van Schipper was begrijpelijk. Hij had immers óók te maken met de stalorders van de ploeg, Ormas-Sharp, waarvoor hij uitkwam.

Enfin, zonder Hennie Kuiper en de nog altijd niet fitte Joop Zoetemelk (die enkele maanden eerder in de Midi Libre een zware val had gemaakt) begonnen Cees Bal, Gerben Karstens, Piet van Katwijk, Gerrie Knetemann, nationaal kampioen Cees Priem, René Pijnen, Jos Schipper, Roy Schuiten, Tino Tabak en Gerard Vianen namens Nederland aan de strijd over 21 ronden oftewel 263 kilometer. Toen de balans werd opgemaakt – na het machtsvertoon van Eddy Merckx met Raymond Poulidor en Mariano Martinez in tweede en derde stelling – bleken welgeteld twee landgenoten te behoren tot de 18 (van de 70) deelnemers die de finish hadden gehaald. Tabak werd veertiende op bijna 12 minuten, Karstens vijftiende op bijna een kwartier. Pijnen was toen al onderweg naar het ziekenhuis om zich te laten behandelen aan de gevolgen van een val.

Bij de amateurs, één dag eerder, viel er voor Nederland trouwens ook al geen eer te behalen. Nationaal kampioen Jan Raas werd net als Frits Schür al in het prille begin door een valpartij uitgeschakeld. Ad Dekkers reed na een lek bandje niet verder en voor sprinter Theo Smit bleek het traject simpelweg toch echt iets te zwaar. Alleen Cees van Dongen en Aad van den Hoek, allebei tussen de dertigste en veertigste stek, haalden het einde. In de ploegentijdrit, weer enkele dagen eerder, was daarentegen door Van den Hoek, Schür, Ad Gevers en Jan Aling een verdienstelijke vierde plaats uit het vuur gesleept.

Overigens, op de baan was voor de oranjeploeg méér te vieren. Roy Schuiten (achtervolging) en Cees Stam (stayer) hadden ieder de hoofdprijs gewonnen. Bij de amateurstayers werd Martin Venix tweede en in het achtervolgingsnummer voor vrouwen haalde Keetie van Oosten de bronzen plak binnen.

Een paar dagen na Montreal nam Hennie Kuiper met zo’n vijfendertig Nederlandse, Belgische en Duitse renners deel aan een avondcriterium in Roermond, dat gewonnen werd door Jan van Katwijk. ’Toevallig’ was in mijn stamcafé aldaar (ik verhuisde pas in ’82 naar Heerlen) de uitreiking van rugnummers en uitbetaling van de prijzen. Allicht dat ik er met Hennie heb teruggekeken op het voorval in Canada. Hij was er, zoals hij duidelijk liet merken, ’nog steeds kapot van.’

Eén jaar later ’mocht’ hij als kersvers Nederlands kampioen (hij verdedigde toen de kleuren van Frisol) wél meedoen aan de wereldkampioenschappen. Die werden gehouden in België, in Yvoir om precies te zijn. En U weet natuurlijk wat dáár gebeurde. Na 266 kilometer in ongeveer zes-en-een-half uur snelde Kuiper zegevierend over de streep. Montreal was gewroken. Zeventien seconden na hem won Roger de Vlaeminck de sprint om de tweede plaats. Jean-Pierre Danguillaume werd derde, Pedro Torres, Joop Zoetemelk, Bernard Thévenet, Régis Ovion, Eddy Merckx, Lucien van Impe, Gerrie Knetemann en Francesco Moser volgden in dezelfde tijd. Het verbrokkelde en uitgedunde peloton liep drie minuten hierna binnen.

À propos. Ook bij de amateurs en vrouwen ging de regenboogtrui naar Nederland, respectievelijk naar André Gevers en Trijntje Fopma. Inderdaad, Oranje boven.

Hennie Kuiper was na Theo Middelkamp, Jan Janssen en Harm Ottenbros de vierde Nederlandse wereldkampioen op de weg bij de profs. Gerrie Knetemann (Nürburgring ’78), Jan Raas (Valkenburg ’79) en Joop Zoetemelk (Giavera del Montello ’85) schreven naderhand hun naam in het gouden boek. Jawel, een onvergetelijke generatie in de vaderlandse wielerhistorie