Kantelpunt in ‘opvoeding’

Theo de Rooij

Profwielrenner (1980-1990), Ploegleider en teammanager (1991-2017)

Tegenwoordig eigenaar Royal Sportmanagement B.V.

Meester Oostwaard was een forse, strenge, bebrilde lagere schoolleraar die de wind er stevig onder had. Dat was op de Vleutense Willibrordschool in 1967 wel noodzakelijk voor een klas van een veertigtal katholieke, tienjarige jongens. Een tijdsbeeld waarin een meppende schoolmeester persiflerend als meester Kwel werd uitgetekend in een strip rond het obese schoffie Billie Turf.

Het arsenaal lijfstraffen van ‘Ossie’, zijn altijd behoedzaam uitgesproken bijnaam, bestond uit pijnlijke vingertikken met zijn lineaal. Of uit je stoeltje getrokken worden, vastgepakt aan een kwart slag gedraaid oor en voor de meester uit naar de gang geleid worden, waarbij hij ook nog eens zijn knieën fors in je achterste plantte. Om vervolgens staand op de gang of op de knieën rechtop, met de neus voor het schoolbord de les uit te moeten zitten. De minste beweging van het achterwerk richting ontspannende hielen leverde een forse schop onder de kont op. Straffen die mijn ouders ter ore kwamen leverden veelal een pak slaag van mijn vader op. ‘Je zult het er wel naar gemaakt hebben!’ Of de dreiging van een aframmeling met ‘een end hout met spijkers.’

Schandalen rond grensoverschrijdend seksueel gedrag laat ik in dit verband buiten de discussie. Met dopingproducten en -methodes leurende ploegleiders eveneens. Wij werden als jonge renners gehersenspoeld met de terreurtheorie dat veel drinken slecht was. Coach Joop Middelink dreigde zelfs met verwijdering uit de selectie mochten renners zondigen tegen de regels. Hoogtepunt was de 100 km. ploegentijdrit tijdens het WK in Venezuela in 1977. Met slechts een bidon water per renner leverden wij bij temperaturen van boven de veertig graden een extreme inspanning van bijna 2,5 uur. Het mag een wonder heten dat wij het er zonder gezondheidsschade vanaf hebben gebracht. Later dienden zich anorexiacoaches in het wielrennen aan. Uitgemergelde, geestelijk en lichamelijk beschadigde vrouwenlichamen waren het gevolg. Vooral Leontien van Moorsel en ook Marianne Vos mogen als voorbeeld gelden van vrouwen die deze fases hebben doorgeworsteld.

Deze beelden borrelden op toen deze week het nieuws naar buiten kwam over de vermeende misstanden in de turnwereld en de door destijds jonge turnsters geuite beschuldigingen van zich rond 2011 afspelende mishandelingen door diverse trainers. De geschiedenis herhaalt zich, want destijds barstte een identieke bom, rondom veelal dezelfde betrokkenen. Toenmalig bondsvoorzitter Jos Geukers gebruikte in 2012 grote woorden in diverse interviews. ‘Excuses, onderzoek, gedragscodes.’ Wat is er in hemelsnaam tijdens het laatste decennium gebeurd bij de turnbond? Hoe bestaat het dat we deze week tijdens een persconferentie een zich bijna in tranen verdrinkende bondspraeses Monique Kempff in beeld krijgen?

Een van de betrokkenen is de vader en coach van de succesvolle Twentse turntweeling Sanne en Lieke Wevers, Vincent. Het interview met dochter Sanne was indrukwekkend. Zij nam het vechtend tegen de tranen op voor haar vader, vond ook geen antwoorden op de vele prangende vragen. Ondertussen is het volledige vrouwen topsportprogramma van de KNGU, inclusief de trainers, geschorst tot de uitkomsten van een onderzoek bekend zijn, wellicht einde van het jaar. Dat daarmee de voorbereiding voor de Olympische Spelen wordt gecompromitteerd is voor mij niet het grootste probleem.

Wel de vaststelling dat deze kwestie meer slachtoffers oplevert. Ik probeer mijzelf voor te stellen hoe het er in de familie Wevers aan toe gaat, dat moet dramatisch zijn. Hoe gaat een ogenschijnlijk in gebreke gebleven bond op een geloofwaardige manier een onderzoek kunnen uitvoeren? Wanneer is er sprake van een gedisciplineerde opvoeding, een stevige aanpak en mishandeling?

Mijn vader overleed in 1978, ik hield zielsveel van hem. De pakken slaag die hij mij gaf waren wel verdiend. Hetzelfde betrof de stevige aanpak van meester Oostwaard en coach Middelink. Discipline, respect en fatsoen brachten zij mij bij. Maar ergens in de ontwikkeling van het voortschrijdend inzicht ligt er een kantelpunt. Veel wijsheid toegewenst KNGU!